Kas İskelet Hastalıkları ve Ergonomi Ünitesi

KAS İSKELET HASTALIKLARI VE ERGONOMİ BİRİMİ

Prof. Dr. Emel Özcan (Kurucu ve Sorumlu Öğretim Üyesi)
Doç. Dr. Sina ARMAN

Kas iskelet hastalıkları Fizik Tedavi ve Rehabilitasyonun temel uğraş alanlarındandır. İş sağlığı ve güvenliğinin temeli olan ergonominin kas iskelet hastalıkları ve sakatlıklarından korunmada, tedavide ve işe döndürmede etkili olduğu kanıtlanmıştır.

Türkiye’de iş yaşamında kas iskelet hastalıklarından korunma ve ergonomi konusunda veri, uygulama ve araştırmaların yetersizliği göz önüne alınarak İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalında 2005 yılında Dr. Emel Özcan’ın öncüğünde Kas İskelet Hastalıkları ve Ergonomi Birimi oluşturulmuştur.

Birimin Amacı

Esas amaç endüstride ve ofiste çalışanların kas iskelet sağlığını korumak ve iyileştirmek, yaralanma ve hastalıkları engellemek ve iş verimliliğini artırmaktır. Diğer amaçlar ise: İş memnuniyetini artırmak, iş günü kaybı ve maliyeti azaltmak ve işe dönüşü hızlandırmaktır.

Çalışma Programı

  • Poliklinik
  • İşe özgü fizik tedavi ve rehabilitasyon (bilgisayar kullanıcıları için)
  • Çalışanlar ve profesyoneller için ergonomi eğitimi
  • İş yerinde kas iskelet hastalıkları için risk etkenlerinin değerlendirilmesi
  • Ergonomik iyileştirme sürecinin planlanması ve uygulanması
  • Bilimsel çalışmalar
  • Çalışanlarda ve toplumda ergonomi bilinci oluşturma

Poliklinik

Çalışanlarda bel ağrısı, boyun ve kol sorunları ve diğer kas iskelet rahatsızlığı olanlar değerlendirilerek tanı konur.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon 

Ağrıyı azaltmak için çeşitli fizik tedavi yöntemleri, hastalıklara spesifik egzersizler ve işe döndürmeyi amaçlayan iş rehabilitasyon programları uygulanır.

Ergonomi Eğitimi
İş sağlığı ve güvenliği ile ilgilenen profesyoneller, çalışanlar ve yöneticiler için ergonomi eğitimi seminerleri verilir.

Çalışanlar için: 

  • Ofis çalışanları ve Bilgisayar Kullananlar İçin Uygulamalı Ofis Ergonomisi
  • Bedensel Çalışanlar için Uygulamalı Endüstriyel Ergonomi

İş sağlığı ve güvenliği ile ilgilenen profesyoneller için:

  • Endüstriyel ergonomi
  • Ofis ergonomisi
  • İş yerinde ergonomik risk değerlendirilmesi

İş Yerinde Kas İskelet Hastalıkları için Riske Maruziyetin Değerlendirilmesi

Ofis ve endüstride çalışanlar anket doldurma ve Hızlı Maruziyet Değerlendirme yöntem ile kas iskelet hastalıkları için risk etkenler değerlendirilir. Öncelikli riskler ve iş istasyonları belirlenir.

Ergonomik İyileştirme Sürecinin Planlanması ve Uygulanması

Çalışanların ve iş yerinin gereksinimleri doğrultusunda ergonomi eğitimi ve iyileştirmeleri kapsayan ergonomik iyileştirme programları planlanır ve uygulanır.

Toplumda Ergonomi Bilinci Oluşturma

Yüksek riskli meslek gurupları öncelikli olmak üzere çalışanları ve toplumu ergonomi konusunda bilgilendirmek için konferanslar verilir.

Çocuklar ve Gençlerde Ergonomi Bilinci Oluşturma

Sırt ve bel ağrıları için risk altında olan ilk, orta ve yüksek öğrenim öğrencilerine ergonomi eğitimi verilir.

Kas İskelet hastalıkları Sıklık ve Risk Sorgulama Formları Oluşturma

  • İşe bağlı Kas İskelet Hastalıkları sıklığı, risk etkenlerini belirlemek için Hızlı Maruziyet Ölçümü (QEC) güvenilirlik çalışması yapıldı.  Hızlı Maruziyet Ölçümü temel alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile birlikte Kas İskelet Hastalıklarında Risk Değerlendirme Rehberi geliştirilerek yayınlandı.
  • Metal işlerinde çalışanlar için Kas İskelet Hastalıkları risk etkenleri sorgulama formu,
  • Temizlik işlerinde çalışanlar için kas iskelet hastalıkları risk etkenleri sorgulama formu,
  • Bilgisayar kullanan çalışanlar için hastalıkları risk etkenleri sorgulama formu güvenilirlik çalışması yapılarak geliştirildi.

Düzenlenen Toplantılar ve Kurslar

  1. İş Yaşamında Kas İskelet Hastalıklarından Korunma ve Ergonomi Sempozyumu, 14-15 Mayıs 2007, İstanbul.
  2. Kas İskelet Hastalıkları için İşyerinde Risk Değerlendirme Eğitimi Kursu – Hızlı Maruziyet Değerlendirme (HMD – Quick Exposure Check) Yaklaşımı Kursu, 30 Temmuz 2007, İstanbul Tıp Fakültesi, İstanbul.
  3. Uygulamalı Endüstriyel Ergonomi Kursu,  31 Ocak 2008, İstanbul Tıp Fakültesi, İstanbul.
  4. Uygulamalı Ofis Ergonomisi Kursu, 01 Şubat 2008, İstanbul Tıp Fakültesi, İstanbul.
  5. Sağlıklı Yaşam için Ergonomi, İstanbul Sanayi Odası, 28 Ekim 2009, İstanbul.

Bilimsel Toplantılarda Konferanslar

  1. Çalışanlarda Bel Ağrısı Sorununa Yaklaşım. 10. Ulusal Ergonomi Kongresi 8-10 Ekim 2004, Bursa.
  2. İşe Bağlı Omurga Hastalıkları. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği Aylık Toplantısı, 4 Ocak 2005.
  3. İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıklarından Korunma ve Ergonomi. 3. İş Sağlığı ve Güvenliği Kongresi, 29-30 Nisan 2005, Adana.
  4. Hemşirelerde Bel Ağrısında Korunma ve Ergonomi. 3. Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi, 28 Eylül 2005, İzmir.
  5. Mesleki Kas İskelet Hastalıkları ve Ergonomi. 11. Ulusal Ergonomi Kongresi, 26-28 Aralık 2005, İstanbul.
  6. İş Yaşamında Kas İskelet Hastalıklarından Korunma ve Ergonomi. 12. Ulusal Ergonomi Kongresi,  14-16 Ekim 2006, Ankara.
  7. Çocuklarda Omurga Hastalıklarından Korunma ve Ergonomi, Omurga Kaynaklı Ağrılar. 5. Geleneksel Uludağ Sempozyumu,  Şubat 2007, Bursa.
  8. Sağlık Kuruluşlarında Ergonomi Yönetimi. V. Ulusal sağlık Kuruluşları Yönetimi Kongresi, 19-23 Nisan 2007, Antalya.
  9. Bilgisayar Kullananlar için Ofis Ergonomisi. IV. İş Sağlığı ve Güvenliği Kongresi, 20-21 Nisan 2007, Adana.
  10. Ofis Ergonomisi. 21. Ulusal Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kongresi, 24-29 Ekim 2007, Antalya.
  11. Bel Ağrısı Rehabilitasyonunda Ergonomi. 21. Ulusal Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kongresi, 24-29 Ekim 2007, Antalya.
  12. Yaygın Bir Risk ve Yönetimi İçin İpuçları: İşe Bağlı Bel Boyun Ağrıları ve Korunma, Sağlıklı İşyerleri Girişimi Semineri, 18 Ekim 2007, İstanbul.
  13. İyi Uygulama Örnekleri. İstanbul Tıp Fakültesi Kas İskelet Hastalıkları ve Ergonomi Birimi, Avrupa Birliği İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı, Kas İskelet Hastalıklarından Korunma Kapanış Sempozyumu, 8 Kasım 2007, İstanbul.
  14. Back Pain and Ergonomics. Painful Spine Symposium, 14-15 May 2008, Konya.
  15. Musculoskeletal Disorders and Ergonomics at Cement Industry. Work Health and Security Symposium at Cement Industry, 14-15 November 2008, Izmir.
  16. Work-related Musculoskeletal Disorders and Ergonomics.  Work Health and Security Conference, Istanbul Chamber of Industry, 19 November 2008, Istanbul.
  17. Office Ergonomics. Ergonomics Meeting for Healthy Life, Istanbul Chamber of Industry, 28 October 2008, Istanbul.
  18. Work-related Musculoskeletal Disorders and Ergonomics. Young Live Symposium, 28-30 May 2009, Cyprus.
  19. Kranioservikal Sistem ve Çene Eklemi Hastalıklarında Ergonomi, 40. Çubukçu Sempozyumu, Kranioservikal Sistem ve Çene Eklemi Bozuklukları, 10-12 Aralık 2009, İstanbul.
  20. Yaşlı ve Ergonomi. 2. Ulusal Yaşlı Sempozyumu, 20-23 Mart 2010, İzmir.


Uluslararası Dergilerde Yayınlar

  • Ozcan E, Kesiktas N, Alptekin K, Ozcan EE. The Reliability of Turkish Translation of Quick Exposure Check (QEC) for Risk Assessment of Work-related Musculoskeletal Disorders. J Back Musculoskeletal Rehabil. 2008 21(1):51-6.

Ulusal Dergilerde Yayınlar

  1. Özcan E, Esmaeilzadeh S, Bölükbaş N. Bilgisayar Kullananlarda Mesleki Kas İskelet Hastalıklarından Korunma ve Ergonomi. Nobel Medicus. 2007 Jan-Apr;3(1):12-7.
  2. Kesiktaş N, Özcan E. Mesleki Kas İskelet Hastalıkları Risklerinin Değerlendirilmesinde Güncel Teknikler ve Quick Exposure Check. Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi. 2007 29:3-39.
  3. Özcan E, Kesiktaş N, Alptekin K, Özcan EE. İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıklarında Risk Değerlendirilmesi: Hızlı Maruziyet Değerlendirme (HMD) Yöntemi – Quick Exposure Check (QEC). İst Tıp Fak Derg. 2007 70:98-102.
  4. Özcan E, Kesiktaş N. İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıklarından Korunma ve Ergonomi. İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi. 200734:3-8.
  5. Özcan E, Kesiktaş N, Alptekin K, Özcan E. İşe Bağlı Kas İskelet Risklerinin Değerlendirilmesi, Hızlı Maruziyet Değerlendirme (HMD) Yöntemi-Quick Exposure Check (QEC) İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi. 2007 34:25-7.

 Mesleki Dergilerde Yayınlar

  1. Özcan E. İş Yaşamında Kas İskelet Hastalıklarından Korunma ve Ergonomi, İş Güvenliği Dergisi. 2007 10:62-5.
  2. Özcan E. İşe Bağlı Bel Ağrısı ve Ergonomi, Clinic Medicine.  2008 6:5-19.
  3. Özcan E, Kesiktaş N. Diş Hekimlerinde İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıklarından Korunma ve Ergonomi. Dental Medya. 2008 21:18-22.
  4. Özcan E, İşe Bağlı Bel Ağrısı Korunma ve Ergonomi. Doktorum. 2008 43:62-6.
  5. Özcan E. İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıkları ve Ergonomi. Clinic Medicine 2009 3:6-11.
  6. Özcan E. İş Yaşamında Kas İskelet Hastalıklarından Korunma ve Ergonomi. İş Güvenliği Dergisi. 2007:62-5.

Uluslararası Kongre Sunumları

  1. Ozcan E, Kesiktas N, Alptekin K, Ozcan EE. The Reliability of Turkish Translation of Quick Exposure Check (QEC) for Risk Assessment of Work Related Musculoskeletal Disorders. 16th World Ergonomics Congress, 10-14 July 2006, Maastricht, Holland.
  2. Ozcan E, Esmaeilzadeh S, Uysal B, Alptekin K, Cihan C, Issever H. Towards ergonomics in computer users: The prevalence of symptoms and physical risk factors of work-related musculoskeletal disorders (WMSDs) in Turkey. International Conference on Computing Systems for Human Benefits, WWCS 21-24 May 2007. Stockholm, Sweden.
  3. Ozcan E, Esmaeilzadeh S, Uysal B. The Association of Postural Abnormalities with Intensity of the Work-related Upper Extremity Musculoskeletal Symptoms and Functional Status in Computer Users. International Scientific Conference on Prevention of Work-related Musculoskeletal Disorders, PREMUS 27-29 August 2007. Boston, MA, USA.
  4. Ozcan E, Alptekın K, Taskınsoy H, Issever H, Ozcan I, Uysal B, Esmaeilzadeh S, Kesıktas N, Ozcan E. Physical Risk Factors for Musculoskeletal Complaints among Cleaners. International Conference on Applied Human Factors and Ergonomics. 14-17 July 2008, Las Vegas, USA.
  5. Esmaeilzadeh S, Ozcan E, Alptekin K.  Effects of Rest Breaks, Time Pressure and Duration of Computer Use on the Intensity of Work-Related Upper Extremity Musculoskeletal Symptoms among Turkish Computer Users. International Conference on Applied Human Factors and Ergonomics, 14-17 July 2008, Las Vegas, USA.
  6. Ozcan E, Alptekın K, Uysal B, Teksoz B. Issever H, Ozcan EE. Physical Risk Factors for Musculoskeletal Complaints among Metal Workers. International Occupational Health and Safety Regional Conference, 1-3 November, 2008, Istanbul, Turkey.
  7. Ozcan E, Alptekin K, Issever H, Taskınsoy H, Ozcan I. Ergonomics Risk Factors for        Musculoskeletal Disorders Complaints among Hospital Cleaners. 17th International        Ergonomics Congress, 9-14 August 2009, Beijing, China.

Ulusal Kongre Sunumları

  1. Özcan E, Özcan İ, Marşap A. Bilgisayar Kullananlarda Kas İskelet Sistemi Hastalıklarından Korunma ve Ergonomik Girişimler. 10. Ergonomi Kongresi, 7-9 Ekim 2004, Bursa.
  2. Marşap A, Özcan E, Özcan İ. İnsan Kaynakları Yönetiminde İş Analizi ve İş Tanımları Açısından Ergonomik Yaklaşım ve Yaşam Kalitesinin Artırılması. 10. Ergonomi Kongresi, 7-9 Ekim 2004, Bursa.
  3. Kesiktaş N, Özcan E. Mesleki Kas İskelet Hastalıkları Risklerinin Değerlendirilmesinde Güncel Teknikler ve QEC (Quick Exposure Check – Hızlı Maruziyet Değerlendirme Ölçeği). 11. Ulusal ergonomi Kongresi, 26-28 Aralık 2005 İstanbul.
  4. Özcan E, Özcan EE. Endüstride Çalışanlarda Mesleki Bel Ağrısında Korunma ve Endüstriyel Rehabilitasyon. 11. Ulusal Ergonomi Kongresi, 26-28 Aralık 2005, İstanbul.
  5. Özcan E, Uysal B, Alptekin K, İşsever H. Temizlik İşlerinde Çalışanlarda Mesleki Kas İskelet Hastalıkları Yakınmaları ve Risk Etkenleri Sorgulama Formunun Güvenirliliğ. 11. Ulusal Ergonomi Kongresi,  26-28 Aralık 2005, İstanbul.
  6. Özcan E, Esmaeilzadeh S, Bölükbaşı N. Bilgisayar Kullananlarda Mesleki Kas İskelet Hastalıklarından Korunma ve Ergonomi. 11. Ulusal ergonomi Kongresi, 26-28 Aralık 2005, İstanbul.
  7. Özcan E, Kesiktaş N, Alptekin K, Özcan EE. İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıkları Risklerinin Değerlendirilmesinde QEC Ölçeğinin (Hızlı Maruziyet Değerlendirme) Türkçe Uyarlamasının Güvenilirliği. 12. Ulusal ergonomi Kongresi, 16-18 Kasım 2006, Ankara.
  8. Özcan E, Uysal B, Alptekin K, İşsever H. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesinde Temizlik İşlerinde Çalışanlarda Mesleki Kas İskelet Hastalıkları Prevalansı ve Risk Etkenleri. IV. İş Sağlığı ve Güvenliği Kongresi, 20-21 Nisan 2007, Adana.
  9. Özcan E, Esmaeilzadeh S,  Uysal B, Alptekin K. Bilgisayar Kullananlarda İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıklarında Prevalans ve Fiziksel Risk Etkenleri. 21. Ulusal Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kongresi, 24-29 Ekim 2007, Antalya.
  10. Kesiktaş N, Alptekin K, Özcan E. Ofis Ergonomisinde Uygulama İş Yaşamında Kas İskelet Hasalıklarından Korunma ve Ergonomi Sempozyumu, 14-15 Mayıs 2007, İstanbul,.
  11. Özcan E, Kesiktaş N, Alptekin K, Özcan EE. İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıkları Risklerinin Değerlendirilmesinde Hızlı Maruziyet Değerlendirme Yöntemi. İş Yaşamında Kas İskelet Hasalıklarından Korunma ve Ergonomi Sempozyumu, 14-15 Mayıs 2007, İstanbul.
  12. Kesiktaş N, Özcan E, Alptekin K, Özcan E. İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıklarında Risk Değerlendirilmesi: Hızlı Maruziyet Değerlendirme (HMD) Yöntemi–Quick  Exposure Check (QEC). Avrupa İSG Kapanış Sempozyumu, 2007, İstanbul.
  13. Özcan E, Alptekin K, Taşkınsoy H, Özcan I, Uysal B, Esmaeilzadeh S, Kesiktaş N, İşsever H. Temizlik İşlerinde Çalışanlarda Kas İskelet Hastalıkları Prevalansı ve Fiziksel Risk Faktörleri. 21. Ulusal Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kongresi, 24-29 Ekim 2007, Antalya.
  14. Özcan E, Uysal B, Alptekin K, İşsever H. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesinde Temizlik İşlerinde Çalışanlarda Mesleki Kas İskelet Hastalıkları Prevalansı ve Risk Etkenleri. IV. İş sağlığı ve Güvenliği Kongresi, 20-21 Nisan 2007 Adana.
  15. Özcan E, Alptekin K, Taşkınsoy H, Uysal B, İşsever H, Özcan I. Sağlık Sektöründe Temizlik İşlerinde Çalışanlarda Kas İskelet Hastalıkları için Fiziksel Risk Faktörleri. Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi, 22-26 Ekim 2008, Antalya.
  16. Özcan E. Çimento Sektöründe Kas İskelet Hastalıklarından Korunma ve Ergonomi. Çimento Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Sempozyum, 14-15 Kasım 2008, İzmir.
  17. İşsever H, Özdilli K, Bayraktarlı R, Özyıldıırm B, İnce N, İnce H, Özcan E, Önen L. Yol Temizlik Aracı Operatörlerinde Psikolojik Belirtiler ve Kas İskelet Sistemi Şikayetleri. TMMO Ulusal 5. İş sağlığı ve Güvenliği Kongresi,  16-18 Nisan 2009, Adana.
  18. Esmaeilzadeh S, Özcan E. Bilgisayar Kullanıcılarında Ergonomi Girişiminin Postüre ve  Ekipman Yerleşimine Etkisi. 15. Ulusal Ergonomi Kongresi, 22-24 Ekim 2009, Konya.

Toplumda Ergonomi Farkındalığı Oluşturma Konferansları

  1. Mesleki Kas İskelet hastalıkları ve Ergonomi. Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nisan 2005, İstanbul.
  2. Eczacılarda Bel ve Boyun Ağrıları ve Ergonomi. Kasım 2005, İstanbul.
  3. Diş Hekimlerinde Kas İskelet hastalıkları ve Ergonomi. İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Mart 2005, İstanbul.
  4. Metal İşlerinde Çalışanlarda Bel ve Boyun Ağrılarından Korunma ve Ergonomi. Birleşik Metal-İş Sendikası, Haziran 2006, Bursa.
  5. Petrol İşlerinde Çalışanlarda Bel ve Boyun Ağrılarından Korunma ve Ergonomi. Petrol-İş Sendikası, Eylül 2006,  İstanbul.
  6. İstanbul Üniversitesi Çalışanlarında Kas İskelet Hastalıklarından Korunma. Eylül 2007, İstanbul.
  7. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Çalışanlarına Kas İskelet Hastalıklarında Korunma. Aralık 2007, İstanbul.
  8. İstanbul Tıp Fakültesinde Ofis Çalışanlarında Kas İskelet Hastalıklarında Korunma ve Ergonomi. Mayıs 2008, İstanbul.
  9. İstanbul Tıp Fakültesinde Hemşirelerde Kas İskelet Hastalıklarında Korunma ve Ergonomi. Mayıs 2008, İstanbul.
  10. İnsan Kaynakları Yöneticileri İçin Ofis Ergonomisi. Yenibiriş Gündem Toplantıları,  Mayıs 2008, İstanbul.
  11. Back and neck pain in working life and ergonomics. Antalya Businessman Society, October 2009, Antalya.
  12. Back and neck pain in working life and ergonomics. Alanya Trade and Chamber Association, October 2009, Antalya.